Otizm Spektrum Bozukluğu vs. Sosyal Anksiyete Bozukluğu

Tanımlar (DSM-5 Kriterleriyle)

• Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB): Sosyal iletişimde belirgin yetersizlikler ve sınırlı, yineleyici davranış örüntüleri ile tanımlanan, erken çocuklukta başlayan nörogelişimsel bir bozukluktur.• Sosyal Anksiyete Bozukluğu (SAB): Sosyal durumlarda başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme korkusu nedeniyle yoğun kaygı ve kaçınma davranışları ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur.

Benzerlikler

• Sosyal iletişim zorlukları her iki bozuklukta da görülebilir.• Göz teması kurmama, utangaçlık ve sosyal geri çekilme benzer dış görünüm sergileyebilir.• Her iki durumda da birey yalnız kalmayı tercih edebilir.

Farklılıklar ve Ayırıcı Tanı Kriterleri

• OSB genellikle 3 yaş öncesinde başlar; SAB ise genellikle ergenlikte ortaya çıkar.• SAB’de kişi sosyal etkileşim isteklidir fakat kaygı nedeniyle kaçınır; OSB’de ise sosyal etkileşim isteği baştan sınırlı olabilir.• OSB’de tekrarlayıcı davranışlar, rutinlere bağlılık ve özel ilgi alanları görülür; SAB’de bu belirtiler yoktur.• SAB’de birey sosyal durumlardan rahatsızlık duyar; OSB’de birey çoğu zaman sosyal durumların farkında olmayabilir.

Klinik Vaka Örneği

15 yaşında erkek öğrenci, sınıf içinde konuşmaktan ve sunum yapmaktan kaçınmakta, yoğun terleme ve çarpıntı yaşamakta. Arkadaş edinme isteği olduğu ancak sosyal durumlarda aşırı kaygı yaşadığı belirtiliyor. Sosyal Anksiyete Bozukluğu lehine değerlendirilir.

Tedavi ve Müdahale Yöntemleri

• OSB: Davranışsal terapiler (ABA), sosyal beceri eğitimi, yapılandırılmış eğitim programları.• SAB: Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT), maruz bırakma terapisi, SSRI ilaçları, gevşeme teknikleri.

Klinik Değerlendirmede Kullanılan Test ve Araçlar

• ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule)• SRS (Social Responsiveness Scale)• Liebowitz Social Anxiety Scale (LSAS)• SCID-5, MINI

Kaynakça

American Psychiatric Association. (2013). DSM-5.Volkmar, F.R., & Wiesner, L.A. (2009). A Practical Guide to Autism.Heimberg, R.G., et al. (1995). Cognitive Behavioral Group Therapy for Social Phobia.