TSSB vs. Akut Stres Bozukluğu

Tanımlar (DSM-5 Kriterleriyle)

• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Yaşanmış veya tanık olunmuş travmatik bir olay sonrası en az 1 ay süren, yeniden yaşantılama, kaçınma, aşırı uyarılmışlık ve bilişsel değişikliklerle seyreden bozukluktur.• Akut Stres Bozukluğu (ASB): Travmatik bir olaydan sonraki 3 gün ile 1 ay arasında gelişen, benzer belirtiler gösteren ancak süresi TSSB’ye göre daha kısa olan bozukluktur.

Benzerlikler

• Her ikisi de travmatik olay sonrası ortaya çıkar.• Kaçınma, dissosiyatif belirtiler, intruzif anılar ve irritabilite görülebilir.• Bireyde işlevsellikte bozulmaya neden olabilir.

Farklılıklar ve Ayırıcı Tanı Kriterleri

• Süre en belirgin farktır: ASB 3 gün-1 ay; TSSB en az 1 ay sürer.• ASB belirtileri zamanla kendiliğinden azalabilirken, TSSB daha kalıcıdır.• TSSB’de bilişsel çarpıtmalar (kendini suçlama vb.) daha belirgindir.• ASB’de dissosiyatif semptomlar daha ön plandadır.

Klinik Vaka Örneği

45 yaşında erkek hasta, 10 gün önce trafik kazası geçirmiştir. Olayı rüyasında tekrar yaşamakta, ani seslerden irkilmekte ve olay yerine gitmekten kaçınmaktadır. Semptom süresi 10 gündür. Bu tablo Akut Stres Bozukluğu lehine değerlendirilir.

Tedavi ve Müdahale Yöntemleri

• TSSB: Bilişsel Davranışçı Terapi (özellikle travma odaklı CBT), EMDR, SSRI grubu ilaçlar.• ASB: Kısa süreli destekleyici terapi, psikoeğitim, kriz müdahalesi. Gerekirse kısa süreli farmakoterapi.

Klinik Değerlendirmede Kullanılan Test ve Araçlar

• CAPS (Clinician-Administered PTSD Scale)• Impact of Event Scale (IES-R)• SCID-5, MINI• PCL-5 (PTSD Checklist)

Kaynakça

American Psychiatric Association. (2013). DSM-5.Foa, E.B., Keane, T.M., & Friedman, M.J. (2009). Effective Treatments for PTSD.Bisson, J.I., & Andrew, M. (2007). Psychological treatment of post-traumatic stress disorder (PTSD).