OKB vs. OKKB

Tanımlar (DSM-5 Kriterleriyle)

• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB): Kişinin istenmeden gelen düşüncelere (obsesyon) karşı, bunları nötralize etmek için geliştirdiği davranışlar (kompulsiyon) ile tanımlanan bir anksiyete bozukluğudur.• Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKKB): Mükemmeliyetçilik, düzen ve kontrol saplantısı ile karakterize, esnek olmayan ve katı bir kişilik örüntüsüdür.

Benzerlikler

• Her iki durumda da düzen, kontrol ve mükemmeliyetçilikle ilgili temalar ön plandadır.• İkisi de günlük yaşam işlevselliğini etkileyebilir.• Dışarıdan benzer davranışlar (temizlik, düzen) olarak algılanabilir.

Farklılıklar ve Ayırıcı Tanı Kriterleri

• OKB’de obsesyon ve kompulsiyonlar kişiyi rahatsız eder ve ego-distoniktir; OKKB’de bu davranışlar kişiye doğal gelir ve ego-sintoniktir.• OKB ani başlayan takıntılarla seyrederken; OKKB erken yaşta başlayan kalıcı bir kişilik örüntüsüdür.• OKB’de ritüellerden kurtulma isteği varken; OKKB’de kişi kurallara ve düzene sadıktır.• OKB anksiyete bozukluğudur; OKKB kişilik bozukluğudur.

Klinik Vaka Örneği

40 yaşında erkek hasta, sürekli olarak ellerini yıkamakta, kapıyı 5 kez kontrol etmeden dışarı çıkamamaktadır. Bu durumun mantıksız olduğunu kabul etmekte ve bundan rahatsızlık duymaktadır. OKB lehine değerlendirilir.

Tedavi ve Müdahale Yöntemleri

• OKB: Bilişsel Davranışçı Terapi (özellikle maruz bırakma ve tepki önleme), SSRI grubu antidepresanlar.• OKKB: Bilişsel Terapi, kişilerarası terapiler, psikodinamik yaklaşımlar.

Klinik Değerlendirmede Kullanılan Test ve Araçlar

• Y-BOCS (Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği)• SCID-5-PD (Kişilik Bozuklukları için yapılandırılmış görüşme)• MMPI-2• Beck Anksiyete Ölçeği

Kaynakça

American Psychiatric Association. (2013). DSM-5.Steketee, G., & Frost, R. (2002). Cognitive approaches to obsessions and compulsions.Millon, T. (2011). Disorders of Personality: Introducing a DSM/ICD Spectrum from Normal to Abnormal.